Plan

Ons plan voor de aanpassingen in verband met de verandering van het klimaat pakt de problematiek van twee kanten aan. Aan de ene kant maatregelen die er voor moeten zorgen dat de bijdrage aan de verdere klimaatverandering door Fryslân zo snel mogelijk stopt. Aan de andere kant maatregelen die reageren op de veranderingen die nu al optreden, veranderingen die nog gaan optreden door doorwerken van de huidige  klimaatverandering en veranderingen die nog gaan optreden als gevolg van de klimaatverandering die nog gaat optreden.

Energieplan

Met ons Energieplan zetten we in om samen met de Mienskip binnen 12 jaar onafhankelijk te zijn van fossiele energie door omschakeling op hernieuwbare energie en door energiebesparing. Ook via aangepaste bouwvoorschriften en inrichtingseisen van nieuwbouw en renovatie die we via de Ruimtelijke Ordening gaan invullen leveren we een belangrijke bijdrage aan energiebesparing en milieuvriendelijke opwekking.

Veenweide

De oxidatie van het veen in het veenweidegebied van Fryslân door de lage slootwaterpeilen zorgt voor een enorme CO2 uitstoot en daarmee voor een enorme bijdrage aan het broeikaseffect. Dat moet stoppen, en dat kan gestopt worden door de waterpeilen in het gebied te verhogen. Het veenpakket oxideert namelijk vooral aan de bovenkant en daarom helpt een beetje waterpeilverhoging niet: het hele veenpakket moet weer nat. Deze verandering is goed uitvoerbaar en sluit aan bij onze plannen voor Gezond Boeren, ons Waterplan en ons plan voor herstel van Biodiversiteit. Onze plannen voorzien in het stoppen van het grootste deel van de oxidatie binnen 4 jaar tijd.

Landbouw

De bovenste grondlaag, de teelaarde, bevatte historisch gezien veel organische stof die voor een groot deel bestond uit koolstof. De organische stof in deze teelaarde is de afgelopen decenia sterk achteruitgegaan door de moderne landbouwmethodes. Niet alleen heeft dit veel extra CO2-uitstoot opgeleverd maar ook is het bodemleven met bijbehorende bodemvruchtbaarheid sterk afgenomen. Daarom kiest Natuurlijk Fryslân voor een duidelijke omslag voor het grondgebruik middels het plan voor Gezond Boeren. Door over te schakelen op natuurlijke fossielvrije Landbouw met gezond bodemleven kan dit bodemleven helpen om de verloren gegane organische stof weer vast te leggen en een deel van de extra CO2-uitstoot weer ongedaan te maken.

De meeste landbouwhuisdieren, met name koeien, stoten methaan uit als onderdeel van hun natuurlijk spijsverteringsproces. Als gevolg van ons plan voor Gezond Boeren verwachten wij een halvering van het aantal koeien en daarmee van de methaanuitstoot. Bovendien door, via ons plan voor Gezond Boeren, in te zetten op fossiel vrije landbouw, dus een melkveehouderij waar geen sprake is van directe en indirecte input van fossiele koolstof, draagt deze vorm van landbouw niet bij aan de toename van methaan in de atmosfeer.

Waterplan

Ons Waterplan voorziet, door waterpeilverhoging in de gehele provincie, in het tegengaan van verzilting door de zeespiegel stijging. Verzilting door een zeespiegelstijging tot 80 cm is daarmee redelijk te compenseren.

Ons Waterplan voorziet daarnaast ook in meer flexibele peilen op de Friese meren en het IJsselmeer om zo te zorgen voor een grotere zoetwaterbuffer voor de verwachte extra hitte- en droogte-periodes als gevolg van klimaatverandering.

Om ruimte te maken voor water als gevolge van steeds frequentere en steeds heftiger hoosbuien zet ons Waterplan in op meer berging in bebouwd gebied maar ook op berging in landbouwgebied door acceptatie van overstroming van landbouwpercelen. Dit sluit ook weer aan bij een meer natuurlijker manier van omgaan met het buitengebied zoals uitgewerkt in ons plan voor Gezond Boeren en herstel van Biodiversiteit. Voor de dorpen in het buitengebied heeft dit nauwelijks consequenties.

Verkeer en Vervoer

FossielVrij vervoer betekent voor Fryslân overschakelen op elektrisch vervoer, al dan niet ondersteund met brandstofcel technologie. De overschakeling op elektrisch rijden valt ook samen met grote ontwikkelingen op het gebied van autonome voertuigen (zelfrijdende auto’s). De verwachting is dat dit ook grote invloed gaat hebben op het bezit van vervoermiddelen, een overgang van eigen auto’s naar deel-auto’s. Natuurlijk Fryslân wil de overstap naar elektrisch rijden zoveel mogelijk stimuleren. Maar wij zien ook dat voor veel mensen een elektrische auto nu nog te duur is of onpraktisch. Toch willen we in 2030 een FossielVrij wagenpark. Dan moeten we op dat moment niet zitten met een groot aantal nog bijna nieuwe “fossiele-auto’s”. Natuurlijk Fryslân wil mensen dan ook stimuleren om, óf een elektrische (deel-)auto te nemen, óf eerst de bestaande “fossiele auto’s” op te rijden. Dit om te voorkomen dat we met allemaal ‘stranded assets’ zitten in 2030.

We willen het openbaar vervoer in Fryslân zo snel mogelijk omschakelen naar FossielVrij. Maar we willen ook ruimte in de openbaar-vervoer-concessie-aanbesteding zodat we in Fryslân flexibel in kunnen spelen op nieuwe vervoersontwikkelingen. Een concessie geldt voor tien jaar en in die tijd gaat er heel veel veranderen.

Natuurlijk Fryslân verwacht ook een verdere sterke groei van elektrische fietsen en andere elektrische vervoermiddelen. Met name voor pakketbezorging.  Wij verwachten dat de eisen aan fietspaden en wegen hierdoor sterk veranderen. Wij willen meer ruimte voor deze FossielVrije vervoermiddelen en mogelijk ook ‘fiets-snel-paden’.

De overgang naar FossielVrij zal ook grote veranderingen voor de agrarische sector met zich meebrengen. Elektrische tractoren van 200kW zijn technisch en financieel nogal onpraktisch. Bovendien zal de overgang naar Gezond Boeren juist behoefte geven aan veel kleinere werktuigen. Natuurlijk Fryslân verwacht dat robots en drones hier een enorme ontwikkeling gaan doormaken. Wij zien hier grote kansen voor onze maakindustrie. Wij willen dat Fryslân een leiderschapspositie opbouwt op dit gebied. Hier ligt een belangrijke taak voor de TU-Fryslân die Natuurlijk Fryslân ziet als de sleutel voor de toekomst van onze maakindustrie.

Circulaire Economie

Omschakeling naar een circulaire economie is voor Natuurlijk Fryslân een wezenlijk onderdeel van de maatregelen om over te schakelen op een fossielvrij Fryslân. Circulaire economie is echter meer dan een glasbak en GFT-bak.

De zuivelindustrie in Fryslân is één van de grootste verbruikers van Gronings aardgas in Nederland. Dit gas wordt voornamelijk gebruikt bij de verliesgevende verwerking van bulkproducten voor de wereldmarkt. De omschakeling als gevolg van ons plan voor Gezond Boeren kan leiden tot een 2/3 reductie van geproduceerde melk in Fryslan en daarmee sluiting van deze fabrieken.

Ons plan voor Gezond Boeren leidt ook tot een zeer grote reductie in gebruik van geïmporteerd veevoer. Dit veevoer is geproduceerd met fossiele kunstmest en is daarmee indirect een bron van CO2-uitstoot omdat dit via de koeien en mest in de atmosfeer komt. Ook het directe gebruik van kunstmest in Fryslân zal sterk afnemen door ons plan voor Gezond Boeren.

De Reststoffen Energie Centrale (REC) in Harlingen heeft een zeker groen imago omdat deze restafval in nuttige energie omzet en biomassa bijstookt. Nadere analyse leert echter dat dit restafval voor een flink deel bestaat uit materiaal vervaardigd uit aardolie. Daarmee draagt de REC dus gewoon bij aan de toename van CO2 van fossiele oorsprong in de atmosfeer. Ook de bijstook van biomassa levert veel vraagtekens op. De REC verbrandt bijvoorbeeld bermgras dat voor een groot deel uit water bestaat; dat water moet er eerst ‘uitgestookt’ worden met behulp van, feitelijk, fossiele brandstof. Dit verstookte bermgras levert daarna ‘Groene stroom’ waar je dus grote vraagtekens bij kunt stellen. Natuurlijk Fryslân is voor een zo snel mogelijk sluiten van de REC die bovendien ook nog een crematorium van nuttige grondstoffen is.

Bodemdaling

De zeespiegelstijging als gevolg klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de Waddenzee. De vraag is wat 80cm zeespiegelstijging deze eeuw gaat doen met de Waddenzee. De verwachting is dat de natuurlijke processen in de Waddenzee 1 cm stijging per jaar kunnen bijhouden. Deze stijging is de conservatieve verwachting wanneer we de temperatuurstijging onder de 2 graden kunnen houden. Het gaat dus erg kritisch worden en daarom is Natuurlijk Fryslân tegen alle extra activiteiten in het Waddengebied die zorgen voor extra bodemdaling zoals gas- en zoutwinning. Helaas heeft de Provincie hier weinig over te vertellen want mijnbouw valt onder de Rijksoverheid.

Gas- en zoutwinning onder het vasteland en de Waddeneilanden leiden ook tot ongewenste bodemdaling. Deze is ook zeer ongewenst omdat het de verzilting bevorderd.

Ruimtelijke Ordening

Het grootste deel van de maatregelen die Natuurlijk Fryslân wil nemen zijn door de provincie te implementeren via haar bevoegdheid op het gebied van Ruimtelijke Ordening. Onder de huidige Feroardening Romte kan het al, maar na invoering van de geplande Omgevingsverordening is dit nog eenvoudiger.