Financiering

Plan

Onze plannen vragen veel geld, maar het ene geld is het andere niet. Net zoals een huis kopen wat anders is dan op vakantie gaan, voor beide heb je geld nodig maar een huis is te financieren want een goed onderhouden huis, in een aantrekkelijke omgeving blijft geld waard. Daarom investeren wij in ons huis Fryslân. Het huishoudboekje van de Provincie is op orde en dat blijft zo. Het overgrote deel van het geld wat nodig is voor de plannen voor onze Friese toekomst zijn investeringen in aankoop en verbetering van grond, gebouwen, instalaties en infrastruktuur. Dit benodigde geld wordt door de Provincie aangetrokken met garanties en/of geleend op de kapitaal markt, net zo als voor de aankoop en verbetering van je huis. Net zoals je de extra tijdelijke cashflowvariaties die je hebt bij een nieuw huis dekt uit je spaarpot, dekken wij de cashflowvariaties uit onze provinciale spaarpot, de Nuon gelden.

Een beknopt overzicht van vooral de veranderingen op financieel gebied:

Gezond Boeren

De landbouwtransitie vraagt grote investeringen om nieuw perspektief te geven aan de agrarische sector, de biodiversiteit te herstellen, klimaatmaatregelen te nemen en leefbaarheid in de dorpen te versterken. Met name de grondbank, het aankoopaanbod en de investering in vernieuwing vraagt om grote investering. Deze investering willen wij door de Provincie laten financieren, welke de middelen weer aantrekt op de kapitaalmarkt. De Provincie kan tegen zeer lage rentes kapitaal aantrekken. De exacte bedragen hangen grotendeels af van de mate van intekening op het aankoopaanbod. Ondanks de flinke variatie variatie die mogelijk is in de financiering zullen de projectkosten daar naar verwachting slechts beperkt door worden beïnvloed, verschillende projecteffecten compenseren elkaar.

Naar aanleiding van het initiatiefvoorstel voor de transitie van het veenweidegebied is door ons een projectuitwerking met tijdpad en financiële raming gemaakt. De financiële raming is gebasseerd op een oppervlakte van 35.000 ha en varieert tussen 1 a 2 Miljard Euro, afhankelijk van de intekening. Het totale agrarische gebied in Fryslan bedraagt rond de 200.000 ha. Naar verwachting zal de totale investering 6 maal die van het veenweidegebied bedragen, tussen de 6 en 12 Miljard Euro. Dit is, vrij vertaald, onze hypotheek voor de verbouwing en uitbreiding van ons ‘Friese thuis’.

Naar verwachting zal de volledige landbouwtransitie in een gebied zelf, rond de 12 jaar nemen. Vanaf het eind van de transitieperiode kan desgewenst weer begonnen worden met desinvesteren, waarbij naar verwachting de opbrengsten de oorspronkelijke financiering ruimschoots dekken omdat we de economische activiteiten in het gebied versterken.

De rentekosten voor deze financiering tijdens de transitieperiode liggen tussen de 48 en 96 miljoen. Gedeeltelijk kunnen deze gedekt worden uit tijdelijke pachtinkomsten en inkomstenbronnen die nu besteed worden aan bijvoorbeeld weidevogels, natuur, klimaatadaptatie, plattelandsvernieuwing, etc. wiens doelstellingen nu via de transitie integraal en efficienter worden geadresseerd. Een gedeelte kan ook meegefinancierd en een gedeelte kan tijdelijk uit de Nuon-reserve gefinancierd worden.

Energie

Ons plan voor de energietransitie is gebasseerd op een zoveel mogelijk lokale uitvoering door de dorpen gestruktureerd via lokale coöperaties. De cooperaties zullen de uitvoering moeten financieren en hebben daarvoor financiering en/of garanties nodig van de provinciale overheid. Mogelijk ook is er om juridische redenen de noodzaak dat de Provincie, direct of indirect, geheel of gedeeltelijk, (tijdelijk) eigenaar is van de installaties, infrastruktuur en benodigde grond.

De kosten van de Energietransitie bestaan grotendeels uit de installaties die nodig zijn voor opwekking, opslag en omzetting van elektriciteit, warmte en waterstofgas. Onze berekeningen gaan uit van een systeem met 17 miljoen zonnepanelen (5400 MWp), 400 accusystemen (totaal 4000 MWh), 400 Waterstofelektrolysers (totaal 450 MW/h), 400 Waterstofbrandstofcellen (totaal 800 MW/h), 275.000 hybride warmtepompen en waterstofopslag in kleine lege gasvelden. Volgens onze berekeningen vraagt deze oplossing weinig aanpassingen aan het bestaande elektriciteits en gasnet. De kosten kunnen enigzins verlaagd worden door een gedeelte van de zonnepanelen te vervangen door dorps-windmolens. Dit systeem vraagt tot 2030 een investering van naar verwachting 10 Miljard Euro. De contracten, opwekkings-, transport- en opslaginstallaties vormen het onderpand voor de financiering/garantiestelling door de Provincie. Daarnaast zal de Provincie de verschillende organisatorische ondersteuningsinitiatieven voorlopig moeten blijven ondersteunen.

Klimaat

Ons plan om de klimaatverandering te bestrijden kent een aantal onderdelen. Het stoppen van de CO2 uitstoot uit het veenweidegebied is onderdeel van de transitie naar Gezond Boeren en in die financiering ondergebracht.

De aanpassingen aan de Ruimtelijke Ordening om over te gaan op energieneutrale nieuwbouw hebben geen grote directe financiele consequenties.

De verbetering van de energie-efficientie van de bestaande huizenvoorraad is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de huiseigenaren en moet gedragen worden door de lagere energiekosten. Voor de verbetering van de energieefficientie van de huurhuizenvoorraad ligt de taakstelling in eerste instantie bij de woningbouwcooperaties. Hierbij kunnen met name de lokale dorpswoningbouwcoöperaties zoals in ons plan voor Wonen en Werken aangegeven een belangrijke stimulans vormen.

De aanpassingen in de waterhuishouding, hogere waterpeilen, waterberging en water vasthouden in oostelijk Fryslân horen bij de taakstelling voor het Wetterskip Fryslan en kunnen grotendeels binnen het reguliere programma worden meegenomen, aangevuld met de aanpassingen die volgen uit ons plan voor Gezond Boeren.

Biodiversiteit

Veel van de provinciale budgetten die nu met de verschillende programma’s rondom biodiversiteit en natuur te maken hebben kunnen vervallen en aan de herinrichting van het buitengebied worden toegevoegd omdat de transitie naar Gezond Boeren en het Waterplan de oorzaken van de problematiek bij de bron aanpakken. Voorbeelden; Weidevogels, Ganzen, Natuurherinrichting, etc. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat een aantal van deze budgetten van het Rijk en de EU komen en het dus even tijd zal vragen om dit om te bouwen.

Wonen en werken

De wijzigingen in de Ruimtelijke Ordening zijn grotendeels juridisch en kunnen binnen de reguliere organisatie en processen worden uitgevoerd.

De rol van lokale woningbouwcooperaties bij de vitalisering van de dorpen zal zich vertalen naar het verschaffen van financiele middelen en/of garanties door de provincie om dit mogelijk te maken. Naar verwachting gaat het hier in hoofdzaak om relatief kortlopende aanloop/opstart financieringen. De exacte grootte van deze financieringen/garanties zijn niet bekend maar wij houden rekening met een revolverende omvang van 250 miljoen Euro. Tegenover deze financieringen/garanties staan natuurlijk wel weer zekerheden in de vorm van onroerend goed.

Waterplan

De uitvoering van het waterplan komt grotendeels voor rekening van Wetterskip Fryslân. Peilverhogingen op zich zijn niet erg duur om door te voeren, zeker niet wanneer deze binnen de context van de transitie naar Gezond Boeren plaats vindt, aangezien dit de discussies rond al dan schadecompensatie terugbrengt naar het aankoopaanbod van het herinrichtingsprogramma voor Gezond Boeren.

Daarbij moet daarnaast wel meegewogen worden dat ons waterplan betekent dat investeringen in grote, extra gemalen voorlopig niet nodig zijn.

Innovatie en Industrie

Ons plan voor de Industrie is grotendeels gebasseerd op aangepaste regelgeving, met name Ruimtelijke Ordening, wat niet veel extra geld kost.

Wij verwachten dat de dynamiek die onze plannen voor Energietransitie, Verkeer en Vervoer, Biodiversiteitsherstel, Water en Gezond Boeren zullen creeeren, op zich al een stimulans voor innovatie zullen zijn omdat er vraag uit de markt zal ontstaan voor vernieuwende oplossingen.

Voor versterking van onze ambachts- en talentenpool zetten wij in op een TU-Fryslân. Wij zijn echter vrij afhankelijk van het ministerie van Onderwijs en Economische zaken voor de uiteindelijke vormgeving van dit plan. En daarmee is op dit moment ook nog weinig te zeggen over de exacte financiele consequenties.

Toerisme en Recreatie

Ons plan voor Toerisme en Recreatie vraagt eerst vooral om aanpassing van regelgeving. Daarnaast is de investering voor Wandeltoerisme onderdeel van ons herinrichtingsplan voor Gezond Boeren. Het belang van goede Marketing van Fryslân is evident, zeker in het licht van de verschillende transities, maar heeft naar verwachting geen grote financiele consequenties.

Verkeer en Vervoer

Wij verwachten op korte termijn geen grote investeringen meer in asfalt en vaarwegen. De ontwikkelingen rondom spoorwegen en bruggen zijn nog onduidelijk.

Mogelijk zal de omschakeling naar CO2-neutraal openvervoer bij de volgende consessie verlening nog vragen om aanvullende investeringen. Ook de (finaciele) gevolgen van de verwachte disruptie als gevolg van zelfrijdende auto’s is nu nog onduidelijk.

Ruimtelijke Ordening

Onze verschillende plannen vragen om aanpassing van de Ruimtelijke Ordening regels, echter veel van dit werk moet zo wie zo gebeuren. Wel is het mogelijk dat er meer kosten voor juridische ondersteuning moeten worden gemaakt en dat er meer mederwerkers nodig zijn.

Personeel en Organisatie

Onze verschillende plannen zullen de komende jaren aanmerkelijk meer werk meebrengen voor de provinciale organisatie. Er moet rekening gehouden worden met 100 tot 150 extra medewerkers voor de komende 10 jaar. Dit betekent een toename van het personeelsbudget met ongeveer 15 miljoen per jaar. Veel van deze extra kosten zullen echter direct of indirect aan de verschillende transities kunnen worden toegerekent en in deze investeringen worden verdisconteerd.