Die vraag krijgen we nog wel eens wanneer onze plannen voor de landbouw ter sprake komen. Meestal wordt die vraag gesteld door mensen die onze plannen niet hebben gelezen.

Duurzame landbouwmethoden

Wel moet je constateren dat achteraf gezien een hoop van de landbouwmethoden uit de tijd van Ot en Sien duurzamer waren dan de gangbare landbouwmethodes nu. Nauwelijks afhankelijk van fossiele energie, fossiele fosfaat kunstmest, nitraatkunstmest geproduceerd van aardgas, pesticiden, krachtvoer, etc. Bovendien sloten de productiemethodes vaak nauw aan bij natuurlijke processen, met name in de bodem. Nu zijn vrijwel alle bodemprocessen en bodemleven zwaar verstoord in de gangbare landbouw en levert dit grote problemen op. En je had in de tijd van Ot en Sien ook nog rijke boeren, die vind je nu ook nauwelijks meer.

Ook landbouwminister Mansholt, de motor achter de ‘groene revolutie’ uit de jaren zestig en zeventig, was al vrij snel weer tot de conclusie gekomen dat het zwaar de verkeerde kant op ging met de landbouw. Maar dat is een koe in de kont kijken.

Leren van je ervaringen

Wat geweest is, is geweest, ook als het achteraf minder goed uitpakte. Neem de kennis mee naar de toekomst en doe er je voordeel mee. Een ezel stoot zich niet twee keer aan de zelfde steen, al hoewel onze huidige provinciebestuurders erg hun best doen om het tegendeel te bewijzen met voortdurende herhaling van allerlei nutteloze en dure symptoombestrijding.

Onze plannen combineren de kennis die we met z’n allen hebben opgedaan tot oplossingen die wel de oorzaken aanpakken en die wel werken.  Oplossingen die we weer uitvoeren met een plan: Fryslân2030. Kijk hier voor ons plan voor Gezond Boeren

Wat betreft landbouw is de conclusie dat je in de toekomst in Fryslân alleen wat gaat verdienen door waarde toe te voegen en je direct te richten op de consument.

Boer Bauke

In een eerdere Blog-post en Opinie in de Leeuwarder Courant hebben we hier al eens een mogelijk voorbeeld van geschetst. Er is sprake van transitie naar ‘voedselpakket’ bedrijfsvoering, of te wel eigenlijk gemengd bedrijf van veeteelt, tuinbouw, akkerbouw en fruitteelt. We verwachten ook dat de optimale schaal voor de toekomstige landbouwbedrijven grofweg de helft kleiner is dan nu. We krijgen er dus veel nieuwe boeren bij waarvoor een nieuwe boerderij nodig is.  Ons plan Fryslân2030 zet voor de herinrichting van het Friese platteland in op het model wat bij de inpoldering van de IJsselmeerpolders is gebruikt; een ontwikkelingsmaatschappij financiert, bouwt en verpacht de nieuwe boerderijen voor startende boeren van binnen en buiten de sector. Hoe ziet die nieuwe boerderij er dan uit?

Inspiratie voor Architecten

Doeke van Wieren (o.a. Wetsus gebouw, Cristalic), architect bij TWA architecten in Burdaard zag een uitdaging. Doeke is zeer actief met vernieuwende duurzame bouwwijzen met duurzame materialen; gelamineerd hout en biocomposieten met hoge isolatiewaarde. Ook vernieuwende constructiewijzen op basis van 3D-moddellen, CNC en robots hebben zijn grote interresse. Doeke en zijn mensen hebben op basis van onze informatie en de opinie over Boer Bauke een mogelijk concept ontwikkeld voor Bauke’s nieuwe boerderij.

De eerste schetsen van een nieuwe gemengde boerderij gecombineerd met Horeca.

Kathedralen van Fryslân

Doeke van Wieren ziet de ontwikkeling van boerderijen in het Friese landschap als continue proces; Langhuis-boerderij, Kop-hals-Romp, Stjelp, Ligboxenstal en nu ……..

De boerderijen in het Friese landschap worden door architecten wel de kathedralen van Fryslân genoemd. De uitdaging is nu om de volgende generatie ‘Friese kathedraal’ te ontwikkelen waar duurzaam geproduceerd, verwerkt, vermarkt en geconsumeerd kan worden. Doeke en zijn mensen hebben een spraakmakend concept ontwikkeld om de discussie te stimuleren.

Wat je hier ziet is een constructie opgebouwd uit houten spant elementen die bekleed kunnen worden platen van verschillende materialen of met glas. Zo kun je een zelfdragende kap maken waarbinnen het volume naar wens kan worden ingedeeld met tussen wanden. In de impressie zie je bijvoorbeeld vooraan een restaurant dat in de zelfde ruimte zit als een groentenkas. Achter de glazen scheidingswand zit een compoststal.

Dit is een aanzicht van buiten waar je het terras ziet van het wandelcafe annex restaurant. Het voorste deel van de zijwand is gesloten het achterste deel in open.

Andere ideeën

Een aantal mensen hebben ook naar de mogelijkheden gekeken hoe je de bestaande agrarische gebouwen zou kunnen ombouwen voor de nieuwe bedrijfsvoering.

Een ligboxenstal met mestputten is bijvoorbeeld relatief eenvoudig om te bouwen naar een compoststal. Dat doe je dan aan de ene zijde, de andere zijde benut je voor hooiopslag en ruimtes voor bijvoorbeeld voedselverwerking, winkel, horeca, etc.

Ombouwen, landschappelijk inpassen en aankleden

Een moderne sleufsilo is ook eenvoudig om te bouwen naar overdekte opslag voor hooi en uitloopruimte voor koeien met compostsysteem.

De inrichting van deze constructies is bovendien goed aan te passen voor het gebruik van elektrisch aangedreven robots voor de primaire processen. De boer en zijn/haar mensen richten hun inspanningen zoveel mogelijk op de interactie met de klanten.

Smaakpolitie

Is het mooi? Is het passend? Wij zijn geen smaakpolitie. Wat we wel kunnen zeggen is dat de landbouwtransitie geen terugkeer is naar Ot en Sien. Al mag natuurlijk best een ondernemer een concept gebaseerd op Ot en Sien in de markt zetten. Of een soort Friese versie van het Tiroler Bergbauerngasthof.

Doeke van Wieren’s bijdrage is in ieder geval een goede aanzet om de creativiteit te stimuleren.

Meer weten? Klik hier en lees de plannen op onze site, bijvoorbeeld Gezond Boeren.